کرسی علمی ترویجی: آن دسته از کرسی‌های علمی مبتنی بر اخلاق و منطق در جهت بسط فرهنگ گفت‌وگو و نقد را میگویند که هدف آنها گفتمان‌سازی فضای عقلانی در مراکز علمی و آموزشی است، با رویکرد تبادل و تضارب آرا و افکار و بدون داوری.
کرسی مناظره: به هرگونه مباحثه رودررو و روشمند و منطقی میان دو صاحب نظر میگویند که به گونه‌ای نقادانه دیدگاه‌ها و نظریه‌های یکدیگر را درباره موضوع خاصی به نقد می‌کشند تا در نهایت، دیدگاه برتر به‌نحو مسالمت‌آمیز برتری یابد.
کرسی عرضه و نقد ایده های علمی: به هرگونه تلاش نوآورنه و روشمند و منطقی میگویند که هدف از آن، ارزیابی و سنجش ضعفها و قوت‌های هر نظریه، مکتب، بینش، جریان و… برای کمک به اصلاح و بهبود آن است.
با توجه به کثرت و فراوانی کرسی‌های ترویجی، مناظره و نقد علمی در اینجا به سه نکته مهم در رابطه با کرسی ترویجی اشاره می‌کنیم:
۱. داشتن «مسأله» و «یافته‌های تازه علمی پژوهشی» و وجود اقلی از نوآوری علمی در کرسی‌های ترویجی – همچنانکه در مقالات علمی-ترویجی مورد انتظار است – ضرورت دارد. بدین ترتیب کرسی ترویجی از بسیاری نشست‌های تخصصی که به طور معمول در مدارس و مراکز علمی برگزار می‌شود و فاقد نوآوری علمی است (من جمله نشست‌هایی که بعد آموزشی آنها پررنگ است) متمایز می‌گردد.
۲. پیوستِ متن مکتوب برای کرسی‌های ترویجی، نقد و مناظره – خواه انتشاریافته و خواه منتشرنشده – به طرحنامة تکمیل‌شده ضروری است. لذا همراه با طرحنامه، یک نسخه کامل از کتاب یا مقاله ناظر به طرحنامه را ضمیمه کنید.
۳. ارکان کرسی ترویجی عبارتند از: ارائه‌دهنده کرسی (صاحب کرسی)، ناقدان (حداقل دو نفر از صاحب‌نظران در موضوع کرسی) و مدیر کرسی (یک صاحب‌نظر در زمینه کرسی که مدیریت جلسه کرسی را بر عهده دارد).
برای آشنایی با شرایط و ضوابط کرسی‌های ترویجی، مناظره و نقد علمی در حوزه علمیه خراسان به آیین‌نامه ذیل مراجعه نمایید.
آیین‌نامه برگزاری کرسی‌های ترویجی، مناظره و نقد علمی حوزه علمیه خراسان (مصوب اردیبهشت ۱۴۰۱)
کاربرگ طرحنامه کرسی‌های ترویجی، مناظره و نقد علمی
فرایند برگزاری کرسی‌های ترویجی، مناظره و نقد علمی
